دومین پیش نشست همایش بین المللی مدیریت محتوای دیجیتال با موضوع اصلی "مدیریت محتوا در شبکه های اجتماعی" با سخنرانی دکتر مریم صرافزاده (عضو هیات علمی دانشگاه تهران و پژوهشگردانشگاه چالرز استوارت استرالیا)، دکتر حمید کشاورز (عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی) ، لیلا جباری (دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تربیت مدرس)، دکتر نیراج
Neeraj Kumar Singh (معاون کتابخانه دانشگاه پنجاب چندیگار هند) و با دبیری مریم مقدمی دانشجوی دکتری مدیریت دانش دانشگاه تهران در روز پنجشنبه مورخ ۲۶ فروردین ۱۴۰۰ از ساعت ۱۱ الی ۱۳ با حضور ۶۷ نفر از دانشجویان و اساتید به صورت مجازی برگزار گردید.
این نشست با ارائه سخنانی توسط دکتر صراف زاده با عنوان "جایگاه حق مؤلف در مدیریت محتوای شبکه‌های اجتماعی" آغاز گردید.
ایشان ضمن اشاره به اهمیت رعایت قانون کپی رایت توسط مردم هدف از آن را تشویق افراد به خلاقیت و نوآوری و تولید اثر با حمایت از حقوق مادی و معنوی تولیدکنندگان اثر دانست. دکتر مریم صراف زاده در خصوص قوانین حق مؤلف به دو قانون تصویب شده در این خصوص با نام معاهده برن و قانون کپی رایت هزاره دیجیتال
[۱] (DMCA) اشاره و به شرح و تبیین جامع آن پرداختند.
یک بحث بسیار مهم در سخنان وی موضوع استفاده منصافانه (Fair use) آثار بود. در این باره وی به اهمیت کپی رایت در حفظ حقوق مولفین و رعایت شرط استفاده منصفانه از آثار را مطرح کرد. لزوم تعادل بین حفظ حقوق تولیدکنندگان و دسترسی مصرف کنندگان استثنائاتی را موجب شده است که یکی از آنها استفاده منصفانه است. استفاده منصفانه به معنی استفاده مجاز از تمام یا بخشی از یک مطلب، بدون اجازه نویسنده برای استفاده معلولان، کتابخانه‌ها، برای استفاده شخصی و غیرتجاری برای اهداف آموزشی و پژوهشی، نقد اثر، طنز و هجو و یا تهیه گزارش خبری است.
یکی از کارکردهای اصلی شبکه‌های اجتماعی، تولید و توزیع محتواست. در این بین کتابداران با توجه به رسالت اصلی رشته خود باید ضمن رعایت اصل حق مولف در تولید و استفاده از آثار موجود در فضای مجازی باید در خصوص مجوزی تحت عنوان کرییتیو کامنز
[۲]
اگاهی های لازم را داشته باشند. پدیدآورندگان آثار با این مجوز به عموم اجازه می‌دهند که از آثار تحت این مجوز به صورت آزادانه و فقط به‌شرط ذکر منبع، استفاده کنند و نگرانی از جهت حق مؤلف نداشته باشند. فقط تحت این مجوز است که استفاده از اثر، نیازی به گرفتن اجازه مستقیم از مالک آن را ندارد.
بعد از اتمام سخنرانی دکتر صراف زاده، سخنرانی آقای دکتر کشاورز با عنوان "محتوای دروغین در رسانه‌های اجتماعی: چالش‌ها و راهکارها شروع شد. هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در خصوص ایجاد مباحث جدیدی با نام تصاویر غلط (Fake Images) یا برنامه‌های غلط و اشتباه (Fake (Apps یا ویدئو های غلط و اشتباه که میتوانند کاربران را فریب دهند به سخنرانی پرداخت. وی برای ارزیابی اطلاعات در شبکه های اجتماعی چند شاخص مهم را مطرح کرد: از نظر وی دو بعد اصلی ارزیابی اطلاعات در شبکه های اجتماعی عبارتند از: ارزیابی منبع اطلاعاتی و ارائه اطلاعات. ابعاد دیگر در این خصوص رایتینگ و یا نوشتار در شبکه های اجتماعی میباشند.
وی به بحث در خصوص مفاهیم مهم مرتبط با شبکه های اجتماعی پراخت. وی در این خصوص مفاهیمی مانند شیوه شناسایی واژه‌های رکیک و تنفرانگیز، کشف ربات ها، رفتارهای زبانشناختی، شناسایی اطلاعات جعلی، تحلیل شبکه های اجتماعی، کشف رفتارهای ظالمانه، بحث زبان های برنامه نویسی، تشخیص نظرات افراد، مدل سازی موضوعات و تحلیل احساسات را برشمرد. دکتر کشاورز در خصوص تمام این موارد به ذکر مثال و شرح بسیط و جامع پرداخت.
پس از آن خانم جباری، سخنرانی خود را با موضوع "اشاعه دانش مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی" آغاز کرد. وی به بحث و توضیح مفاهیم دانش و مدیریت دانش و اهمیت آن به عنوان رکن توسعه کشورها پرداخت.
جباری دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تربیت مدرس افزود:
مدیریت دانش مجموعه فرآیندهای هشت مرحله‌ای شامل شناخت دانش، کسب، ممیزی، سازماندهی، اشاعه، توسعه و کاربست و خلق دانش در راستای دستیابی به اهداف سازمانی است. فراهم آوری زمینه‌های به اشتراک‌گذاری دارایی‌های فکری افراد، یکی از مراحل مدیریت دانش است و دانشی که گزینش، بهینه‌سازی و سازماندهی شده است، چنانچه به اشتراک گذاشته نشود، نمی‌تواند مورد استفاده افراد سازمان، قرار بگیرد.
سخنرانی وی حول دو محور اصلی ویژگی‌های شبکه‌های اجتماعی و عوامل مؤثر بر رفتار اشتراک دانش در شبکه‌های اجتماعی بود. وی ضمن اشاره به نقش محیط در اشتراک دانش تأکید کرد: در محیط فرهنگی اعضاء به راحتی، ایده‌ها را به اشتراک می‌گذارند و کسی سرزنش نمی‌شود، بلکه مورد تقدیر هم واقع می‌شوند. افراد در شبکه‌های اجتماعی تشویق می‌شوند و به آنها پاداش داده می‌شود. در چنین محیطی به افراد امکان ارتباط توسعه تعاملات اجتماعی و توسعه مهارت‌های اجتماعی داده می‌شود.
در انتها دکتر نیراج (Neeraj Kumar Singh) معاون کتابخانه دانشگاه پنجاب چندیگار هند، که مهمان ویژه این نشست بودند به ارائه سخنرانی خود با عنوان " مدیریت محتوای دیجیتال در عصر تحول دیجیتال" پرداخت.
از نظر وی تکنولوژی‌ها و ابزارهای مختلفی برای مدیریت محتوای دیجیتال وجود دارد که سازمان‌ها از آنها برای دیجیتال‌سازی محتوا استفاده می‌کنند.
منافع مدیریت محتوای دیجیتال از منظ وی عبارتند از:
۱- قابل دسترس بودن محتوا
۲- مفید بودن برای سازمان ها
۳- مفید بودن جهت اشتراک گذاری
دکتر نیراج افزود: "مدیریت محتوای دیجیتال باید به گونه‌ای یکپارچه و کاربر پسند باشد. استفاده از فضای ابری در مدیریت محتوای دیجیتال بسیار مفید خواهد بود. همچنین استفاده از هوش مصنوعی در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد. گرچه چالش‌هایی در زمینه ساخت محتوا، دسترسی و مدیریت آنها وجود دارد."
وی به بحث تفضیلی در خصوص پروژه ای که در حال حاضر در حوزه مدیرتی محتوای دیجتالی در حال انجام هستند اشاره کرد و بیان داشت:
"هدف این پروژه یکپارچه سازی محتوا ها و قرار دادن محتوا در یک پلتفرم است اما محدودیت‌هایی در این زمینه وجود دارد از قبیل محدودیت‌های مالی، چالش در زمینه یکپارچه سازی همه محتوا ها و بروز‌رسانی این محتواها. این پلتفرم امکان جستجو از طریق کلید واژه‌های عنوان و نویسنده را امکان پذیر ساخته است. محتوا یک دارایی مهم سازمانی است و ارائه درست آن برای سازمان‌ها اهمیت بسیاری دارد. مدیریت محتوا در هر سازمان نیازمند خط مشی مشخصی است که به محض اجرا آنها، عملکرد سازمان را تحت تأثیر قرار می‌دهد."
در انتهای این نشست دبیر علمی کنفرانس استاد محمد حسن زاده به ارائه پرسش هایی از دکتر نیراج در خصوص اهمیت مدیریت محتوا در شبکه های اجتماعی پرداخت.
سپس حاضران در جلسه به ارائه و تبادل نظر پرداختند و سوالات متعددی درباره الزامات و ساختارهای لازم در مدیریت محتوای دیجیتال در کتابخانه ها، مباحث حق مولف در خصوص برنامه های تولید شده در شبکه های مجازی و قوانین موجود در شبکه های اجتماعی جهت مدیریت بهتر محتوا پرداخته شد. این پیش نشست در ساعت ۱۳ به کار خود پایان داد.
گزارش:
مریم مقدمی، دانشجوی دکتری تخصصی مدیریت دانش دانشگاه تهران
[۱]
. Digital Millennium Copyright Act (DMCA)
[۲]
. Creative commons
